De kwartfinales zijn een noodzakelijk kwaad voor Donar
De introductie van de play-offs in het Nederlandse basketbal is waarschijnlijk de beste beslissing die de sport op de lange termijn heeft genomen. Sinds 1978 strijden er minimaal vier teams na de reguliere competitie om de landstitel. Anno 2025 beleeft het post-season zijn 47e editie. Begin jaren ’90 werden de kwartfinales ingevoerd.
Voor Donar Groningen zijn de play-offs de afgelopen dertig jaar een zekerheid geworden. In 1994 ontbrak de ploeg voor het laatst en het seizoen 2024/2025 betekent voor de Groningse basketbaltrots de veertigste deelname aan het naseizoen. De invoering van de kwartfinales bleek voor Donar vaker een vloek dan een zegen, al was deze fase sinds 2008 niet meer echt een struikelblok.
Stunt
De series in halve finales en finales zijn vaak meeslepende gevechten geweest over maximaal vijf of zeven duels, uitmondend in onder meer de landstitels van 1982, 2004, 2010, 2014, 2016, 2017 en 2018. De kwartfinales waren daarentegen vaak korte bijrollen of dramatische hoofdstukken op weg naar succes of uitschakeling.
Onder normale omstandigheden mag van Donar worden verwacht dat de club bij de top-4 van Nederland eindigt in de reguliere competitie. Daardoor is het thuisvoordeel in de kwartfinales vrijwel altijd van toepassing geweest. In 1990/1991 werd VGNN-Donar weliswaar vijfde, maar wist de ploeg te stunten tegen Haarlem.
Ontsnapping
In 1992 overleefde Donar de kwartfinale tegen Meppel, in 1993 was Den Bosch te sterk, en in 1994 eindigde Donar opnieuw als vijfde – toen werden er geen kwartfinales gespeeld. Ook in 1995 ging de top-4 direct naar de halve finales, vanwege het lage aantal actieve profclubs op het hoogste niveau. In 1996 liet Donar zich voor het eerst verrassen in de best-of-three kwartfinales door Gorinchem.
Na een eenvoudige sweep tegen Zwolle in 1997 en een nipte ontsnapping na een thuisnederlaag tegen Rotterdam in het finalejaar 1998, brak er een decennium van kwartfinale-ellende aan in Groningen. In 1999 was Weert te sterk, in 2000 Werkendam, in 2002 Breda en in 2003 Amsterdam.
Routine
Na het kampioensjaar 2004 (met een succesvolle kwartfinale tegen Almere) was het vier jaar op rij onrustig. In 2005 bleek Bergen op Zoom te sterk, in 2006 ontsnapte Donar nipt tegen Nijmegen. In 2007 ging het mis tegen Amsterdam, en in 2008 was opnieuw Nijmegen de boosdoener in de eerste play-offronde.
Sindsdien heeft Donar zich doorgaans zonder al te veel moeite door de kwartfinales gespeeld. In tien gevallen gebeurde dat zelfs zonder verlieswedstrijd. In 2011 en 2024 werd de middelste wedstrijd in Weert verloren. In 2022 was een uitzege in Leeuwarden nodig om een gelijkmaker af te dwingen. In 2012 (bij een andere tussenronde), 2017 en 2018 (bye voor de kwartfinales), en in 2020 (corona) werden er geen kwartfinales gespeeld.
Conclusie
De algehele conclusie van 35 jaar kwartfinales voor Donar is dat vooral in de jaren 2000 een hardnekkige vloek op deze fase leek te rusten. Tussen 1999 en 2008 ging Donar vroegtijdig onderuit in zeven van de tien pogingen. Daarbij kwamen nog enkele benauwde ontsnappingen in 1998, 2001 en 2006. Alleen de eenvoudige 2-0 zege op Almere in 2004 leidde dat decennium tot een kampioenschap.
Mythe
Sinds 2009 verlopen de kwartfinales voor Donar aanmerkelijk rustiger. Op weg naar het echte werk in de halve finales – doorgaans best-of-five-series – won de club maar liefst 27 van de 30 kwartfinalewedstrijden. Dat de penningmeester blij zou zijn met het spelen van een extra kwartfinale is echter een mythe: het risico op uitschakeling en de lage publieke belangstelling wegen niet op tegen het voordeel van gegarandeerde halvefinaleduels in eigen huis.