EK Schaatsen 1985
Beeld: Archief Jan Kanning
Toen het Oosten van Duitsland, als een nawee van de Tweede Wereldoorlog, nog een zelfstandige, maar door Rusland gestuurde republiek was en al haar sporttalenten gebruikte om de superkracht van de voormalige communistische heilstaat uit te dragen, kreeg Groningen ook een staaltje van deze politieke propagandamachine te zien. Dat was medio januari 1985 als het tiende toernooi om het Europees allroundkampioenschap voor vrouwen op de toen nog in het Stadspark gelegen kunstijsbaan zijn beslag krijgt.
De Deutsche Democratische Republiek, kortweg DDR genaamd, heerste op alle internationale ijsbanen en dus zou er in Groningen ook wel weer een gedrilde onderdaan van partijleider Erich Honecker op het hoogste podium plaats gaan nemen. Coach Rainer Mund had in Andrea Schöne-Mitscherlich, Sabine Brehm en Gaby Schönbrunn drie al of niet gedrogeerde ijzers in het vuur en het moest raar lopen wilde een van die drie niet winnen.
Echter, na de eerste dag dreigde er onverwacht gevaar. Nederland, met Ria Visser als kopvrouw, had in de nog onervaren Yvonne van Gennip een niet gedachte duvelstoejager op het ijs gebracht. Nadat het Haarlemse supertalent op zaterdag de drie kilometer had gewonnen, werd het Oostduitse kamp onrustig. Coach Mund achtte Van Gennip namelijk in staat ook de twee resterende afstanden, de 1500 en 5000 meter, op haar naam te brengen en in die tijd waren drie afstandszeges voldoende om kampioen te worden.
's Avonds in het tegenover de baan gelegen Euromotel sloeg Mund, aldus de Groninger schaatshistoricus Taeke Plas, aan het piekeren. Hoe die vermaledijde Holländerinnen in te pakken? Die waren in topvorm en moeilijk te verslaan. Het was al zondag toen hij, na intensieve bestudering van klassementen en de loting voor de 1500 meter, een plannetje had bedacht om het gevaar Van Gennip uit te schakelen.
Matchfixing avant la lettre.
Want welk snood plan had Mund gesmeed? Hij offerde uittredend kampioen Schönbrunn op ten faveure van Mitscherlich. Bij het ontbijt geeft hij zijn meiden tekst en uitleg. Dat moet, aldus Plas, ongeveer zo zijn gegaan: “Leute, wir machen es heute am besten so: In de eerste rit zien we twee Hollandse meisjes, Visser en Mulder. Visser kan gevaarlijk worden, dat moeten we aanzien. Maar in de tweede rit rijdt Van Gennip tegen Schönbrunn. En ja Gabi, daarin moet jij het rustig aan doen. We trekken de kaart van Andrea. Want ik durf te wedden dat hun coach, Kloosterboer, die Van Gennip opdracht geeft om zo lang mogelijk bij Gabi te blijven. Te meer omdat jij, Gabi, altijd een sterke 1500 meter rijdt. Maar die Holländerin verspeelt in de eerste ronden dan wel zo veel tijd dat zij geen tweede afstand wint. Immers, in de achtste rit komt dan Andrea tegen de snelle starter Erwina Rys. En dat is ons voordeel. Rys trekt Andrea mee naar een snelle 700 meter en daarna kan jij, Andrea, het zelf wel. Hebben jullie het begrepen?
Er werd gedwee geknikt. Het belang van de DDR was heilig. Nadat Ria Visser haar rit tegen Grietje Mulder had gewonnen, doet Schönbrunn wat Mund heeft verordonneerd. Ze schaatst langzamer dan ze kan. Van Gennip volgde gedwee en lag na 900 meter al twee volle seconden achter op de tussentijd van Visser. Die marge kon ze niet meer goedmaken en zo zag ze haar tweede afstandszege vervliegen. Die was voor Ria Visser. Van Gennips tijd viel tegen en ook Mitscherlich reed sneller dan Van Gennip. Die wint nog wel de afsluitende vijf kilometer, maar meer dan tweede plaats in het eindklassement zat er niet in. Achter Mitscherlich.
Het tactische spelletje van Mund slaagde cum laude. Hij had zijn nog onervaren collega-coach Tjaart Kloosterboer op slinkse wijze een hak gezet. Geen haan die er ooit naar kraaide. Het woord matchfixing bestond ook nog niet.